مادامى که ... قلب در تصرف شیطان یا نفس است، معبدِ حق ... مغصوب است؛ و به هر اندازه که از تصرف شیطان خارج شد، مورد تصرف جنود رحمانى شود، تا آنکه فتوحات ثلثه واقع شود. و سپس به اقسام سهگانه فتح (فتح قریب، فتح مبین، فتح مطلق) به استناد آیات سورههاى فتح و صف و نصر و برداشت عرفانى خاص به خود پرداخته شده.
منبع اصلى این استنباط عرفانى را مىتوان در نوشتههاى عرفاى سلف، نظیر تأویلات مرحوم مولى عبد الرزاق کاشانى، یافت. ایشان در آغاز تأویل سوره فتح چنین مىفرمایند: فتوح رسول اللَّه (ص) ثلاثة: أولها، الفتح القریب ... و ثانیها، الفتح المبین ... و ثالثها، الفتح المطلق . و مرجع این اقسام همان آیههاى سور مزبور است. گرچه در تشریح معانى فتوح سهگانه اختلاف تعبیر یا تفسیر وجود دارد، ولى خطوط کلى آن همسان است.