نماز تجلی‌گاه عروج مومن

رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ دراین باره می فرمایند: به طور مسلم روزها و شب ها نگذرد تا این که خداوند مردی از خاندان مرا بر انگیزد که هم نام من است و زمین را پر از عدل و داد می کند چنانچه پر از ظلم شده باشد.[1]
برای پاسخ به این پرسش باید ابتدا به تولد حضرت و شهادت پدر بزرگوارشان اشاره ای کوتاه کرد تا تاریخ امامت حضرت که پس از شهادت حضرت بوده مشخص شود.
ولادت امام زمان عجل الله تعالی فرجه
محمد بن علی بن حمزه از امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ ولادت حضرت ولی عصر ـ عجل الله تعالی فرجه ـ را چنین نقل می کند که حضرت فرمود: همانا حجت خدا بر بندگانش و ولی الهی، در شب نیمه شعبان سال 255 هجری قمری نزدیک طلوع فجر به دنیا آمد و اوّلین کسی که او را شستشو داد فرشته رضوان خازن بهشت بود که با عده ای از ملائکه آب کوثر و سلسبیل آورده بودند پس از شستشوی ملائکه، حکیمه خاتون نیز او را شستشو داد.[2]
در کتاب های دیگری نیز به ولادت آن حضرت در نیمه شعبان سال 255 هجری قمری اشاره شده است.
{Tشهادت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ پدر امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه ـT}
حضرت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ در ماه ربیع الاول سال 260 هجری قمری و در سن بیست و هشت سالگی به شهادت رسیدند و در همان خانه ای که امام هادی ـ علیه السلام ـ دفن شده، آن حضرت را به خاک سپردند.[3]
با توجه به تاریخ ولادت حضرت بقیة الله الاعظم- ارواحنا فداه- که در سال 255 هجری قمری بوده و سال شهادت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ که سال 260 هجری قمری می باشد می توان نتیجه گرفت که امام زمان ـ علیه السلام ـ در سن پنج سالگی به امامت رسید؛ چنان چه شیخ مفید می نویسند: روزی که پدر بزرگوارش از دنیا رفت. پنج سال از عمر شریفش گذشته بود و در همان چند سال اندک خداوند حکمت و قضاوت را به او عنایت کرد و او را نشانه و حجت بر دو عالم قرار داد و چنانچه به حضرت یحیی ـ علیه السلام ـ در سن کودکی حکمت داد، امام عصر- ارواحنا له الفدا- نیز در سن کودکی به مقام امامت رسید و چنان که خداوند حضرت عیسی بن مریم – علیهما السلام - را در گهواره منصب نبوت داد، امام زمان ـ علیه السلام ـ را نیز در خردسالی مقام امامت داد.[4]
قندوزی از علمای اهل سنت درباره امام عصر ـ عجل الله تعالی فرجه ـ می نویسند: یازدهمین امام شیعیان، امام حسن عسکری فقط یک پسر از خود به جای گذاشت که به حجت، قائم، مهدی و صاحب الزمان معروف است. وی در نیمه شعبان سال 255 هجری قمری به دنیا آمد و وقتی پدرش از دنیا رفت وی پنج سال داشت و اصحاب خاص و ثقات از به دنیا آمدن وی با خبر بودند.[5]
نماز بر امام حسن عسکری علیه السلام
اما درباره این که چه کسی بر جنازه شریف امام حسن عسکری- علیه السلام- نماز خوانده دو دیدگاه وجود دارد:
دیدگاه اوّل: ابو عیسی فرزند متوکل عباسی
شیخ صدوق در کمال الدین می نویسد که چون غسل و کفن امام حسن عسکری- علیه السلام - تمام شد، خلیفه به ابو عیسی دستور داد که بر آن جناب نماز بخواند و ابو عیسی به نزدیک جنازه آمد و پارچه را کنار زد و عده ای را شاهد گرفت که بنویسید امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ با مرگ طبیعی از دنیا رفته است و عده ای از حکومت مداران چنین شهادت دادند و ابو عیسی نماز آن حضرت را خواند و آن حضرت را بردند در کنار پدرش امام هادی ـ علیه السلام ـ دفن کردند.[6]
دیدگاه دوّم: توسط بقیة الله الاعظم -ارواحنا فداه-
هر چند شیخ صدوق در جریان شهادت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ می گوید که نماز آن حضرت را ابو عیسی به دستور خلیفه عباسی خواند ولی در جایی دیگر از کمال الدین در شمار افرادی که امام عصر- ارواحنا له الفدا- را دیده اند آورده است که ابو الادیان می گوید: وقتی حضرت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ را کفن کردند خادم حضرت بیرون آمد و به جعفر (کذاب) گفت جنازه برادرت آماده است و بیا نمازش را بخوان و جعفر رفت کنار جنازه برادرش و شیعیان هم بودند که در آن لحظه پسری گندم گون ردای جعفر را کشید و فرمود: ای عمو کنار رو که من به نماز خواندن بر پدرم از تو سزاوارترم و جعفر عقب ایستاد و آن پسر بر امام نماز خواندند و درکنار امام هادی ـ علیه السلام ـ دفن نمود و سپس از من نامه هایی را که در دستم بود خواست و جواب شان را داد و...[7]
جمع بین این دو دیدگاه این است که با توجه به این که بر امام معصوم، امام معصوم نماز می خواند، نماز امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ را امام عصر- ارواحنا له الفدا- خواندند ولی از آنجا که مردم می دانستند حکومت، این امام را به شهادت رسانده لذا برای سرپوشی ابو عیسی را فرستادند تا هم بر آن حضرت نماز خوانده و هم عده ای را به شهادت دادن وادار کند و به پندار خویش اتهام قتل امام را از حکومت دور کند و در نتیجه می توان گفت که بر امام عسکری ـ علیه السلام ـ دو نماز خوانده شده یکی توسط امام عصر ـ عجل الله تعالی فرجه ـ و دیگر توسط حکومت غاصب و برای فریب افکار عمومی جامعه.

-----------------------------------------------------
[1]. مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ششم، 1383ش، ج2، ص471.
[2]. ر.ک: همان، ص474؛ کورانی، علی معجم احادیث الامام المهدی – علیه السلام -، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول، 141ق، ج4، ص240.
[3]. مفید، پیشین، ج2، ص471؛ر.ک: حاجیانی دشتی، عباس، زندگانی عسکریین( امام علی النقی و امام حسن عسکری- علیهما السلام-)، قم، انتشارات موعود اسلام، چاپ اول، 1386ش، ص319.
[4]. مفید، پیشین، ج2، ص474.
[5]. قندوزی ، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذوی القربی، تهران، دارالاسوه، چاپ اول، 1416ق، ج3، ص171.
[6]. ر.ک: مفید، پیشین، ج2، ص457؛ ر.ک: صدوق، محمد بن محمد، کمال الدین و تمام النعمه، قم، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، 1395ق، ج1، ص43؛ قمی، عباس، منتهی الآمال، تهران، انتشارات نخل دانش، چاپ اول، 1378ش، ج2، ص545.
[7]. ر.ک: صدوق، پیشین، ج2، ص475، باب 43، ح25؛ ر.ک: قمی، پیشین، ج2، ص546.

مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات

منبع: اندیشه قم