ماجرای نامه امام خمینی (ره) به آیت الله خامنه ای درباره ولایت مطلقه فقیه از آنجایی آغاز شد که وزیر کار در سال ۱۳۶۶ از حضرت امام، سؤالی را مطرح کرد و نوشت: «آیا می توان برای واحدهایی که از امکانات و خدمات دولتی و عمومی مانند: آب، برق، تلفن، سوخت، ارز، مواد اولیه، بندر، جاده، اسکله، سیستم اداری، سیستم بانکی و غیره به نحوی از انحا استفاده می نمایند، اعم از اینکه این استفاده از گذشته بوده و استمرار داشته باشد و یا به تازگی به عمل آید، در ازای این استفاده شروطی الزامی را مقرر نمود؟»
حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ به آقای سرحدی زاده فرمودند: «در هر دو صورت چه گذشته و چه حال، دولت می تواند شروط الزامی را مقرر نماید».[1]
همچنین امام در پاسخ به استفسار شورای نگهبان درباره پاسخ ایشان به وزیر کار نوشتند:«دولت می تواند در تمام مواردی که مردم استفاده از امکانات و خدمات دولتی می کنند با شروط اسلامی و حتی بدون شرط قیمت مورد استفاده را از آنان بگیرد و این جاری است در جمیع مواردی که تحت سلطه حکومت است و اختصاص به مواردی که در نامه وزیر کار ذکر شده ندارد، بلکه در انفال که در زمان حکومت اسلامی امرش با حکومت است میتواند بدون شرط یا با شرط الزامی امر را اجرا کند».[2]
پس از این استفتاء، آیت الله خامنه ای در نماز جمعه تهران فرمودند: «اقدام دولت اسلامی،در برقرارکردن شروط الزامی به معنای برهم زدن قوانین و احکام پذیرفته شده اسلامی نیست،امام که فرمودنددولت می تواند هر شرطی را بر دوش کارفرما بگذارد،این هر شرطی نیست، آن شرطی است که در چهارچوب احکام پذیرفته شده اسلام است،و نه فراتر از آن.سوال کننده سوال می کند:برخی این طور از فرمایشات شما استنباط می کنند که می شود قوانین اجاره و مضاربه، احکام شرعیه و فتاوای پذیرفته شده مسلم را نقض کرد و دولت می تواند برخلاف احکام اسلامی شرط بگذارد، امام می فرمایند:این شایعه است، ببینید قضیه چقدر روشن و جامع الاطراف است».[3]
پس از بیانات آیت الله خامنه ای در در نماز جمعه تهران، حضرت امام خمینی (ره) خطاب به آیت الله خامنه ای در نامه ای به قصد تبیین مفهوم ولایت مطلقه فقیه می نویسند: «از بیانات جنابعالی در نماز جمعه اینطور ظاهر می شود که شما حکومت را که به معنای ولایت مطلقه ای که از جانب خدا به نبی اکرم -صلی الله علیه و آله و سلم- واگذار شده و اهم احکام الهی است و بر جمیع احکام شرعیه الهیه تقدم دارد، صحیح نمی دانید. و تعبیر به آنکه اینجانب گفته ام حکومت در چهارچوب احکام الهی دارای اختیار است، بکلی برخلاف گفته های اینجانب بود. اگر اختیارات حکومت در چهارچوب احکام فرعیه الهیه است، باید عرض حکومت الهیه و ولایت مطلقه مفوضه به نبی اسلام -صلی الله علیه و آله و سلم- یک پدیده بی معنا و محتوا باشد و اشاره می کنم به پیامدهای آن، که هیچ کس نمی تواند ملتزم به آنها باشد: مثلا خیابان کشی ها که مستلزم تصرف در منزلی است یا حریم آن است در چهارچوب احکام فرعیه نیست . نظام وظیفه، اعزام الزامی به جبهه ها … و صدها امثال آن، که از اختیارات دولت است، بنابر تفسیر شما خارج است؛ و صدها امثال اینها.
باید عرض کنمحکومت، که شعبه ای از ولایت مطلقه رسول الله -صلی الله علیه و آله و سلم- است، یکی از احکام اولیه اسلام است؛ و مقدم بر تمام احکام فرعیه، حتی نماز وروزه و حج است.حاکم میتواند مسجد یا منزلی را که در مسیر خیابان است خراب کند و پول منزل را به صاحبش رد کند».[4]
پس از این نامه، آیت الله خامنه ای در جواب حضرت امام، در نامه ای که سراسر بوی ولایت پذیری و تبعیت از ولی فقیه می دهد، می نویسند:
«مرقوم مبارک در پاسخ به معروضه اینجانب را استماع و زیارت کردم و از ارشادات آن حضرت که مانند همیشهترسیم کننده خط روشن اسلام استمتشکرم. نکته ای که بیان آن را لازم میدانم آن است که بر مبنای فقهی حضرتعالی که اینجانب سال ها پیش آن را از حضرتعالی آموخته و پذیرفته و بر اساس آن مشی کرده ام، موارد و احکام مرقوم در نامه حضرتعالی جزو مسلمات است و بنده همه آنها را قبول دارم. مقصود از حدود شرعیه در خطبه های نماز جمعه چیزی است که درصورت لزوم مشروحا بیان خواهد شد».
پس از این نامه آیت الله خامنه ای، حضرت امام در نامه ای بسیار جالب ایشان را چون خورشیدی میدانند که روشنی میدهد؛ حضرت امام میفرمایند: «اینجانب که از سالهای قبل از انقلاب با جنابعالی ارتباط نزدیک داشته ام و همان ارتباط بحمدالله تعالی تاکنون باقی است،جنابعالی را یکی از بازوهای توانای جمهوری اسلامی میدانم وشما را چون برادری که آشنا به مسائل فقهی و متعهد به آن هستید و از مبانی فقهی مربوط به ولایت مطلقه فقیه جدا جانبداری می کنید، میدانم و در بین دوستان و متعهدان به اسلام و مبانی اسلامی از جمله افراد نادری هستید که چون خورشید، روشنی می دهید.…
جنابعالی و ملت بزرگوار خواهند دید که در اطراف همین نامه چه شیطنت ها و تحلیل ها در رسانه های گروهی مخالفین اسلام و همدستان آنان خواهد صورت گرفت».[5]
نکته مهمی که در این نامه ها وجود دارد این است که آیت الله خامنه ای، پس از اعلام نظر حضرت امام درباره ولایت مطلقه فقیه، سعی نمی کنند به مقابله با ایشان بپردازند، بلکه با متانت به نامه ایشان جواب می دهند و بحث در این مورد را جلسات خصوصی پیگیری می کنند.
پی نوشت:
[1].صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۲۰، صفحه ۴۳۱٫
[2]. صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۲۰، صفحه ۴۳۶٫
[3].http://www.irdc.ir/fa/content/7339/print.aspx
[4]. صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۲۰، صفحات ۴۵۱-۴۵۳٫
[5]. صحیفه امام خمینی(ره)، ج ۲۰، صفحات ۴۵۵-
