امروزه خبرگزاری ها رکن اساسی در فرایند خبر رسانی به شمار می روند. با گسترش پایگاه های اینترنتی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، که خود را «خبرگزاری» معرفی می کنند، باز شناخت مفهوم، و طرز کار خبرگزاری ها را بیش از پیش ضروری کرده است.
شناختی که می تواند در ایجاد نگرش حرفه ای به مقوله تولید خبر موثر واقع شود. امروزه رونق یک خبرگزاری اینگونه تعریف می شود که اخبار را دست اول و بی واسطه تهیه و در اختیاررسانه ها قرار دهد.
از نظر لغوی نیز واژه خبرگزاری، ابلاغ و رسانیدن خبر واطلاع وگزارش دادن خبر است.
در این بین حضرت امام تذکرات دقیق و کارآمدی نسبت به این فعالیت رسانه ای دارد که باز خوانی و باز نشر آن می تواند در باز شناخت مفهوم آن برای خبرگزاری ها کمک شایانی نماید. فعالیت خبرگزاری ها در ایران پیشینه ای 70 ساله دارد و از این رو کشورمان را می توان از جمله ملل پیشرو در جهان سوم در این زمینه دانست که تجربیات طولانی را پشت سر گذاشته است.
خبرگزاری پارس، نخستین آژانس خبری در ایران است که در سال 1313 توسط وزارت امور خارجه و در جایگاه یک مرکز خبری ملی و رسمی تاسیس شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1360 نام خبرگزاری فارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران " ایرنا " تغییر یافت. این خبرگزاری منبع رسمی و مورد استناد مطبوعات داخلی و خبرگزاری های بین المللی به شمار می رود.
در شرایط کنونی که مخاطب خبرگزاری ها را هم مردم عادی و هم رسانه ها تشکیل می دهند حضرت امام رساندن خبر دقیق به توده مردم را امری الزامی و مهم مطرح کرده و می فرماید: خبرگزاریها باید امین باشند در خبرگزارى ؛ از نظر امام خبرگزارى باید خبرگزارى باشد که مطالب را همان گونه که هست برای مردم بازگو کند. از منظر امام و با توجه به کلام آنحضرت اصولی که باید بر یک خبر گزاری حاکم باشد همان اصول اعتقادی و اخلاقی است که به مبانی اسلام، ، ارزشهای انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی، قانون اساسی و منافع و ارزشهای ملی پایبند است.
بازخوانی تذکرات امام به خبرگزاری ها می تواند بهترین و موثرترین راهکار برای ادامه فعالیت آنها باشد. درچهارم مهر ماه 58 حضرت امام در دیدار با اعضاى انجمن اسلامى سازمان خبرگزارى پارس،موضوع اساسی صداقت در امر خبررسانى را تذکر می دهد و می فرماید:
خبرگزارى باید خبر را همانگونه که هست منعکس کند
«...آن چیزى که مىخواستم راجع به این خبرگزارى پارس بگویم این بود که من گاهى وقتها مىبینم در این خبرگزارى پارس، خبرها همچو مثل اینکه با یک غرضى خبر داده مىشود. گاهى من این طور مىبینم که یک مطلب کوچکى را بزرگ نمایش مىدهند، تضعیف مىکنند. یک مطلبى که نیست، یا محتمل است نباشد، مطلب را مىگویند؛ چه مىکنند. این باید اصلاح بشود.
خبرگزارى باید خبرگزارى باشد که مطالب همان طور که هست گفته بشود. نمىخواهند که طرفدارى از یک طرف بکنند؛ یک چیزى را کوچک بکند؛ یک چیزى را بزرگ بکند. این طور چیزها نباید باشد. خبرگزاریها باید امین باشند در خبرگزارى. و اگر توطئهگرى در خبرگزاریتان هست، باید تصفیه بشود. چاره نیست جز اینکه تصفیه بشود. وقتى تصفیه شد، ان شاء اللَّه چیزها هم درست مىشود».(صحیفه امام، ج10، ص 129)
ضرورت عدم گروه گرایى در خبرگزارى
امام خمینی در باره ضرورت عدم گروه گرایى در خبرگزارى ها خطاب به سرپرست خبرگزارى جمهورى اسلامى فرمود که انتشار صحیح اخبار باید در اصل قرار گیرد و از گروه گرایی پرهیز شود.
«...مىخواهیم کسى در رأس این مؤسسه باشد که درست آنچه هست بگوید و بنویسد. خبرگزارى پارس باید مورد تصفیه قرار گیرد و از کسانى که هیچ گونه وابستگى به این گروه و آن گروه ندارند استفاده شود، تا مؤسسه مزبور را در جهت اهداف انقلاب اسلامى بازسازى نماید. درباره انتشار و تبلیغ اخبار انقلاب اسلامى ایران در خارج از کشور بویژه کشورهاى اسلامى کوشش بیشترى به عمل آید.( صحیفه امام،ج13،ص1)
اهمیت نقش خبرگزارى در اطلاعرسانى
ایشان در سخنرانی دیگری که در حضور سرپرست سازمان خبرگزارى و سردبیران، معاونان، کارکنان و خبرنگاران خبرگزارى جمهورى اسلامى در هفتم مهر 61 انجام دادند، اشاره صریح به اهمیت نقش خبرگزارى در اطلاعرسانى صحیح و دقیق به مردم می نماید ومی فرماید:
« ... آنچه در خبرگزارىها مهم است کیفیت آن است؛ زیرا هر کدام که به راستى و راستگویى نزدیکتر باشند، شوق انسان را به گوش دادن بیشتر مىکنند. در جمهورى اسلامى، باید صادقانه تمامى اخبار و خصوصاً مسائل مربوط به جنگ و نحوه برخورد دولتهاى بزرگ با ملت ایران، براى مردم بازگو شود.
امروز کارهاى ایران مورد توجه دنیا و خبرگزارىها و مطبوعات و رادیوها و تلویزیونهاست و همه آنها مراقب هستند که چیزى پیدا نموده و با اضافات و دروغپردازىها به جمهورى اسلامى صدمه وارد سازند و با مصاحبههاى صد در صد دروغ با افراد مغرض یا اظهار نظرهاى بىمورد درباره افراد، مىخواهند اذهان مردم را منحرف سازند. و یکى از چیزهایى که زیاد روى آن تبلیغ مىکنند مسئله انقلاب و اسلام است چرا که مسلّم است اگر اسلام رشد پیدا کند جلوى خائنین را مىگیرد.
و اگر ما مىگوییم که انقلاب باید صادر بشود، یعنى اسلام باید در همه جا رشد پیدا کند و ما بنا نداریم در جایى دخالت نظامى کنیم. من امیدوارم خبرگزارى جمهورى اسلامى به واسطه خصوصیتى که در آن هست، رشد نموده و همه ما و شما در کارها خداوند را ناظر خود ببینیم و به اندازه مسئولیت تبلیغ نموده و تلاشهاى دشمنان را خنثى سازیم. خداوند همه ما و شما را در خدمت به این مردمى که همیشه در ظلم و ستم بودهاند موفق بدارد. خداوند مجروحان شما را شفا، و شهدا را رحمت فرماید...». (صحیفه امام، ج17، ص 13)
وظیفه اطلاع رسانى و هدایت
همچنین در سخنرانى صبح 26 مرداد 1362 در جمع در جمع نماینده امام و سرپرست مؤسسه اطلاعات و اعضاى شوراى سرپرستى در باره رسالت مطبوعات در اطلاعرسانى و هدایت مردم فرمود: «...مطبوعات باید یک مدرسه سیار باشند تا مردم را از همه مسائل بخصوص مسائل روز آگاه نمایند، و به صورتى شایسته از انحرافات جلوگیرى کنند، و اگر کسى انحرافى دید با آرامش در رفع آن بکوشد.
بطور کلى مطبوعات باید یک بنگاه هدایت باشند، یعنى به صورتى که اگر دست مردم بیفتد مردم هدایت شوند، بخصوص روزنامههایى مثل اطلاعات و کیهان و جمهورى اسلامى و آزادگان، باز تکرار مىکنم دنبال این نباشید که من از شما تشکر کنم، تقدیر و تشکر من فانى است و از بین مىرود. آنچه که باید همگى در نظر بگیریم رضاى حق تعالى است، و آنچه وظیفه من است دعاست.(صحیفه امام ،ج18،ص61)
منابع مرتبط
