حجّ، از مهمترین احکام عبادی و از فروع دین و نیز یکی از ارکان اسلام است که در ماه ذیحجه هر سال با مراسمی مخصوص و باشکوه در مکه برگزار می‌شود.
حج در لغت به معنی قصد به شیء معظم است و در شرع مقدس اسلام اراده و قصد مکلف به بیت الله الحرام با اوصاف مخصوص در زمان مخصوص و با شرائط بالخصوص را می‌باشد.
گروهی از مفسرین اسلامی حج را قصد خانه خدا کردن برای انجام مناسک و اعمالی خاص در سرزمین خانه خدا تعریف کرده اند. حجّ از ارکان دین است و ترک آن از گناهان کبیره می‌باشد و آن بر همه کسانی که شرائط حجّ در آنها جمع شود، واجب است.
تعاریف زیادی از حج و اهمیت و ارزش حج در میان علمای مختلف بیان شده است. اما یکی از جامع ترین تعاریف و استعارات در باره حج را امام خمینی در کلام و پیام به کنگره عظیم حج بیان فرمودند که مهمترین پیام آن اتحاد و همبستگی بین مسلمانان سراسر جهان است.
امام راحل همچنین در بیان فضیلت حج سفارش های فراوانی دارند و به همه مسلمانان تذکر می دهند در موسم حج و این اجتماع عظیم و گرانبها، ضمن توجه به جًهات سیاسى، به برائت از شرق و غرب روی آورند؛ چراکه اسلام برترین دین است.توصیه به مسلمین در حفظ وحدت و بازیابی شخصیت اسلامى خود نیزاز سفارشات مهم امام است.
توصیه امام به شناخت محتوای حج
آنچه که بمناسبت هفتم مهر انتخاب گردیده پیام امام به مسلمانان ایران و جهان در باره شناخت محتواى حج و وظایف مسلمانان است که در آن امام راحل در باره شناخت محتواى عبادى، سیاسى و اجتماعى حج و وظایف مسلمانان ایران و جهان تذکرات مهمی را ارائه نمودند.
حضرت امام پیام خود را با این آیه شریفه آغاز کردند: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا؛
سپس با به دین سیاسی اسلام اشاره کرده و می فرمایند: « تحیت فراوان و درود بىپایان به جمیع مسلمین جهان در مشارق ارض و مغارب آن. سلام گرم بر حجاج بیت اللَّه الحرام- وفَّقهم اللَّه تعالى. قابل انکار و محتاج به تذکر نیست که اسلام بزرگ، دین توحید و شکننده شرک و کفر و بتپرستیها و خودپرستیهاست.
دین فطرت و رهایىبخش از قید و بندهاى طبیعت و وسواس شیاطین جنّ و انس در نهان و ظاهر است و دینِ سیاستِ مُدُن و راهنماى صراط مستقیمِ لا شرقیه و لا غَربیه است.
دینى است که عباداتش توأم با سیاست، و سیاستش عبادت است.
با اخوت اسلامى بر مشکلات غلبه پیدا کنید
«اکنون که مسلمین کشورهاى مختلف جهان به سوى کعبه آمال و حج بیت اللَّه رو آورده و این فریضه عظیم الهى و کنگره بزرگ اسلامى در ایامى متبرکه و در مکانى متبرکه برپا گردیده است، مسلمانان مبعوث از قِبَل خداوند تعالى باید علاوه بر محتواى عبادى، از محتواى سیاسى و اجتماعى آن بهرهمند شوند، و به صِرْف صورت قناعت نکنند.
همه کس مىداند که برپا نمودن چنین کنگره عظیمى براى هیچ مقامى و هیچ دولتى امکانپذیر نیست.
و این امر خداوند متعال است که این گردهمایى بزرگ را فراهم آورده، مع الأسف مسلمین در طول تاریخ نتوانستند از این نیروى آسمانى و کنگره اسلامى استفاده شایانى به نفع اسلام و مسلمین بنمایند.
جهات سیاسى زیادى در اجتماعات، جماعات و جُمَعات، و خصوصاً اجتماع گرانبهاى حج مىباشد؛ که از آن جمله اطلاع بر گرفتاریهاى اساسى و سیاسى اسلام و مسلمین است، که با گردهمایى روحانیون و روشنفکران و متعهدان زائر بیت اللَّه الحرام ممکن است طرح، و با مشورت از راه حلها مطلع، و در بازگشت به کشورهاى اسلامى در مجتمعهاى عمومى گزارش داده، و در رفع آنها کوشا شوند.
و از جمله وظایف در این اجتماع عظیم، دعوت مردم و جوامع اسلامى به وحدت کلمه و رفع اختلافات بین طبقات مسلمین است؛ که خطبا و گویندگان و نویسندگان در این امر حیاتى اقدام نمایند؛
و کوشش کنند در به وجود آوردن جبهه مستضعفین؛ که با وحدت جبهه و وحدت کلمه و شعار «لا اله الا اللَّه» از تحت اسارت قدرتهاى شیطانى اجانب و استعمارگران و استثمارگران بیرون آیند، و با اخوت اسلامى بر مشکلات غلبه پیدا کنند».
از حیثیت اسلامى و ملى خود دفاع کنید
«خواهران و برادران عزیز! در هر کشورى که هستید از حیثیت اسلامى و ملى خود دفاع کنید؛ و بىپروا در مقابل دشمنان خود، یعنى امریکا و صهیونیزم بین المللى و ابرقدرتهاى شرق و غرب، بدون هیچ ملاحظهاى، از ملتها و کشورهاى اسلامى دفاع کنید؛
و مظالم دشمنان اسلام را برملا کنید. برادران و خواهران مسلمان من! آگاهید که تمام منافع مادى و معنوى همگى ما را ابرقدرتهاى شرق و غرب مىبرند؛
و ما را در فقر و وابستگى سیاسى، اقتصادى، فرهنگى و نظامى قرار دادهاند. به خود آیید و شخصیت اسلامى خود را بیابید. زیر بار ظلم نروید.
و هوشیارانه نقشههاى شوم جهانخواران بین المللى را- که در رأس آن امریکاست- افشا کنید. امروز قبله اول مسلمین به دست اسرائیل، این غده سرطانى خاورمیانه افتاده است.
امروز برادران فلسطینى و لبنانى عزیز ما را با تمام قدرت مىکوبد و به خاک و خون مىکشد.
امروز اسرائیل با تمام وسائل شیطانى تفرقه افکنى مىکند. بر هر مسلمانى لازم است که خود را علیه اسرائیل مجهز کند. امروز کشورهاى آفریقایى مسلمان ما زیر یوغ امریکا و سایر اجانب و سرسپردگان آنان دست و پا مىزنند. امروز آفریقاى مسلمان صداى فریاد مظلومانه خود را هر چه بیشتر بلند مىکند. فلسفه حج باید جوابگوى این فریادهاى مظلومانه باشد.
گردش به دور خانه خدا نشان دهنده این است که به غیر از خدا گِرد دیگرى نگردید. و رَجْم «1» عَقَبات، رجم شیاطین انس و جن است. شما با رجم با خداى خود عهد کنید تا شیاطین انس و ابرقدرتها را از کشورهاى اسلامى عزیز برانید. امروز جهان اسلام به دست امریکا گرفتار است. شما براى مسلمانان قارههاى مختلف جهان پیامى از خداوند ببرید؛ پیامى که به غیر از خدا، بردگى و بندگى هیچ کس را نداشته باشید».
رمز گرفتاریها ، اختلاف کلمه
«اى مسلمانان جهان واى پیروان مکتب توحید! رمز تمام گرفتاریهاى کشورهاى اسلامى، اختلاف کلمه و عدم هماهنگى است و رمز پیروزى، وحدت کلمه و ایجاد هماهنگى است. که خداوند تعالى در یک جمله بیان فرموده: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا.
«اعتصام به حبل اللَّه» بیان هماهنگى جمیع مسلمین است. همه براى اسلام و به سوى اسلام و براى مصالح مسلمین، و گریز از تفرقه و جدایى و گروه گرایى- که اساس همه بدبختیها و عقب افتادگیهاست. از خداوند متعال عظمت اسلام و مسلمین و وحدت کلمه مسلمانان جهان را خواستارم».
منبع: صحیفه امام، ج10،ص158
