الف- دعا از دیدگاه قرآن
از نـظـر قـرآن مـجـیـد، دعـا نـداى فـطرت بیدار انسان خدا جوست که از عمق جانش بر مى خیزد و همانند عاشقى شیدا معشوق ناپیدایش را مى خواند و به درگاهش دست نیاز مى برد. خداجویان عاشق در سختى و راحتى ، گرسنگى و سیرى ، اندوه وشادى ، نیازمندى و بى نیازى و ... او را مى خوانند. قرآن مجید، حالت خوشِ خداجویان مخلص را چنین توصیف مى کند: (تَتَجافى جُنوُبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً...) بسترخواب ، را رها مى کنند، پروردگارشان را با بیم و امید مى خوانند... دعـا، مـحـبوبترین چیز نزد خدا بوده و مایه رشد و سعادت انسان است خداى تعالى به رسولش مى فرماید:
(وَاِذا سـَئَلَکَ عـِبـادى عـَنـّى فـَاِنّى قَریبٌ اُجیبُ دَعْوَهَ الدّاعِ اِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لى وَلْیُؤْمِنُوا بى لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ) . ..........
هـنگامى که بندگانم درباره من از تو مى پرسند، (بگو) البته که من به آنها نزدیکم . کسى کـه مـرا بخواند، اجابت مى کنم ، پس باید دعوت مرابپذیرند و به من ایمان آورند تا به حق و سعادت راه یابند.دعـا، مـایـه ارزش انـسـان در درگـاه الهى است واعتناى خدا به بشر، به واسطه دعا، راز و نیاز وگریه وزارى به درگاه او مى باشد.
ب- دعا و نمازدر دین یهود و دین مسیح
«ای خداوند خدای ما، میل و رضای تو بر این تعلق گیرد که به ما عمری دراز عطا فرمایی، عمری مشحون از صلح و سلامت پر از نیکی و رحمت و ... عمری که در آن خجالت و شرمندگی یافت نشود، عمری توام با ثروت و عزت و سعادت که در آن ترس از تو دل و جان ما را پرکند، ای خداوند خدای ما، میل و رضای تو بر این تعلق گیرد، که در دل هیچ انسانی کینه و دشمنی علیه ما وارد نشود و کینه و عداوتی علیه هیچ انسانی بر دل ما نگذارد.»
وقتی که دعا در باور شخصی ربوبیت حق جای گرفت و با عمق جان خود تنها او را همه کاره یافت و چشم امید از غیر او بست به ناچار حوائج خود را نیز فقط از او میطلبد، ایمان به عالیترین وجه هنگام دعا کردن و نماز خواندن جلوهگر میشود. زیرا تنها آن کس که به خدا و به علاقه او نسبت به آفریدگارش صمیمانه ایمان دارد، به حضور پروردگار دعا میکند و حاجات خود را از او میخواهد.
در انجیل آمده است که: «هنگامی که او مسیح در موضعی دعا میکرد چون فارغ شد، یکی از شاگردانش به وی گفت: خداوندا، دعا کردن را به ما تعلیم نما، چنانکه یحیی به شاگردان خود آموخت» پس عیسی به شاگردانش گفت: «هرگاه دعا کنید، گویید: ای پدر ما که در آسمانی، نام تو مقدس باد. ملکوت تو بیاید. اراده تو چنانکه در آسمان است در زمین نیز گرده شود. نان کفاف ما را روز به روز به ما بده و گناهان ما را ببخش زیرا که ما نیز هر قرضدار خود را میبخشیم و ما را در آزمایش میاور، بلکه ما را از شریر رهایی ده.».
هر مسیحی دارای یک خط مستقیم برای ارتباط با خدا میباشد و در هر زمان که اراده نماید در اختیار اوست، ولی اغلب مسیحیان هرگز گوشی تلفن را بر نمیدارند و اغلب فراموش میکنند که چنین خطی وجود دارد، مگر اینکه یک وضعیت اضطراری پیش آید. کسانیکه روح بخشش دارند میتوانند دعا کنند، یکی از دلایلی که اغلب مانع دعاکردن میگردد نداشتن روح بخشش است. مسیح وعده فرموده: وقتی به دعا بایستید هرگاه کسی به شما خطا کرده باشد او را ببخشید تا آنکه پدر شما نیز که در آسمان است خطایای شما را ببخشاید.
ج- دعا از دیدگاه دانشمندان
دیل کارنگی روانشناس مشهور غرب می گوید: در آمریکا به طور متوسط در هر 35 دقیقه یک نفر خودکشی می کند و در هر دو دقیقه یک نفر دیوانه می شود . اگر این مردم از تسکین خاطر و آرامش که دین و عبادت به آدمی می بخشد نصیبی داشتند ، ممکن بود از اغلب این خودکشی ها و بسیاری از دیوانگی ها جلوگیری شود.»
دکتر محمد عثمان نجاتی روانشناس و استاد دانشگاه کویت می گوید:« این حالت آرام سازی و آرامش روانی حاصل از نماز از نظر درمانی تأثیر بسزایی در کاهش شدت تشنجات عصبی ناشی از فشار زندگی روزانه و پایین آوردن حالت اضطرابی که برخی از مردم دچار آن هستند، دارد. »
دیل کارنگی بنیانگذار دانشکده ی روابط انسانی در نیویورک می نویسد: چرا موقعی که مشکلات، نیروی ما را نابود می کند و یا حوادث، اراده های ما را ریشه کن می سازد و بیشتر اوقات آن قدر در یأس فرو می رویم که خدا را هم فراموش می کنیم به خود نمی آییم و آن قدر صبر می کنیم که یأس بر ما پیروز شود؟ و چرا همه روزه نیروهای خود را با نماز و حمد و دعا تقویت نمی کنیم و آن را از نو سازمان نمی دهیم؟امروزه جدیدترین علم یعنی روانپزکشی همان چیزهایی را تعلیم می دهد که پیامبران تعلیم می دادند، چرا؟
به علت اینکه پزشکان روح دریافته اند که دعا و نماز و داشتن ایمان محکم به دین ، نگرانی و تشویش و هیجان و ترس را که موجب بیشتر ناخوشی های ماست برطرف می سازد . شخص من هنوز از کشف رمز اثر دعا و نماز عاجزم ولی این دلیل نمی شود که از آرامش روحی و اتکایی که دعا و نماز برایم به وجود می آورد بهره مند نشوم . با دلیل یا بی دلیل برایم مسلم شده است که اعتقاد به دین در طریق زندگی سعادتمندانه، مهم ترین پایگاه است .»