احادیث و درمان
روغن حیوانی
خواصّ روغن گاو
پیامبر خدا (ص) : هر کس یک لقمة چرب شده به روغن حیوانی بخورد ، به همان اندازه ، بیماری از تن او فرو می ریزد . گوشت گاو ، درد است و روغن آن ، شفا و شیرش نیز درمان . هیچ چیز ، همانند روغن گاو ، به بدن درنیامده است .
امام علی (ع) : گوشت گاو ، بیماری است و شیر آن ، شفاست و روغنش درمان است . پیه هم به اندازة خود ، درد را از بدن برون می برد و مردم به هیچ چیز ، برتر از روغن گاو ، درمان نجسته اند .
امام علی (ع) : روغن گاو ، شفاست .
امام علی (ع) : روغن گاو ، داروست.
امام رضا (ع) : هر کس می خواهد از درد نشیمنگاه در امان بماند و بادهای بواسیر به او زیان نرساند ، هر شب ، هفت خرمای هَیْرون با روغن گاو بخورد و بیضه های خود را با روغن زنبک خالص ، چرب کند .
مکروه بودن روغن حیوانی برای پیران
امام صادق (ع) : روغن حیوانی ، چیزی است که همانند آن ، به بدن درنیامده است ؛ امّا من آن را برای پیر ، ناخوشایند می دانم .
امام صادق (ع) : روغن حیوانی ، چه نیکو خورشی است ؛ امّا من آن را برای پیر ، ناخوشایند می دانم .
امام صادق (ع) : مَرد ، هرگاه به پنجاه سالگی رسید ، مباد در حالی که در درون او چیزی از روغن حیوانی است ، شب را به بستر رود.
امام صادق (ع) – در ضمن سخن خود با پیری از مردمان عراق - : از روغن حیوانی ، حذر کن ؛ چرا که با پیر ، سازگاری ندارد .
سَیا ( سَنا )
پیامبر خدا (ص) : با سَیا درمان کنید ؛ زیرا اگر بنا بود چیزی مرگ را برگرداند ، سَیا بود که آن را دفع می کرد .
پیامبر خدا (ص) : از شُبْرُمْ ( گاو کُشَک) حذر کنید ؛ چرا که سرد و بار است ، و بر شما باد سَیا ، با آن ، درمان کنید ؛ چرا که اگر با بود چیزی مرگ را دور کند ، سَیا آن را دور می کرد.
امام صادق (ع) : اگر مردم از آنچه در گیاه سَیا هست ، آگاهی داشتند ، هر مثقالِ آن را با دو مثقال طلا به چنگ می آوردند . زنهار که این گیاه ، مایة ایمنی از : بهک ، پیسی ، جذام ، دیوانگی ، سست اندامی و کژدهانی است .
سَویق
خواصّ سَویق
امام باقر (ع) : سویق ، چه قدر پُربرکت است ! اگر انسانی در حالی که سیر است ، آن را بخورد ، غذا را گوارش می دهد و اگر در حالی که گرسنه است ، بخورد ، او را سیر می سازد . سویق ، چه نیکو توشه ای در سفر و در حضر است !
امام صادق (ع) : سویق ، گوشت می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد .
امام صادق (ع) : به کودکانتان در خردسالی شان سویق بدهید ، چرا که گوشت می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد .
المحاسن – به نقل از بکربن محمّد اَزدی - :عَیثَمه ، در حالی که پسر خویش را به همراه داشت – و به گمانم نام او محمّد بود – بر امام صادق (ع) وارد شد .
امام صادق (ع) به او فرمود : « چرا می بینم تن فرزندت ، نحیف است ؟» . گفت : او بیمار است.
امام (ع) به او فرمود : « به او سویق بخوران ؛ چرا که گوشت می رویاند و استخوان را استحکام می بخشد » .
امام صادق (ع) : هر کس چهل روز سویق بخورد ، بازوانش پُرتوان می شود .
امام صادق (ع) : خوردن سویق با روغن زیتون ، گوشت می رویاند ، استخوان را استحکام می بخشد ، پوست را نازک می کند و بر توان جنسی می افزاید .
امام صادق (ع) : درون تب دار را از سویق ،پُر کنید . سه بار در آب شسته شود و آن گاه به او خورانده شود .
امام صادق (ع) : سویق ، تلخه را از تن ، و بلغم را از معده ، کاملاً جدا می کند و هفتاد گونه بلا را دور می سازد .
امام کاظم (ع) : سویق خشک و آب گوشت گاو ، پیسی را از میان می برند .
الخرائج والجرائح – به نقل از ابوهاشم جعفری - : در محضر امام رضا (ع) بودم . به سختی تشنه شدم ؛ امّا از هیبت ایشان ترسیدم که در مجلس ایشان ، آب بطلبم . امام (ع) خود ، آبی طلبید و جرعه ای از آن نوشید و سپس فرمود : « ای ابوهاشم ! بنوش ؛ چرا که سرد و خوب است » . نوشیدم . سپس دیگر بار ، تشنه شدم .
امام (ع) به خدمتگزار نگریست و فرمود : « نوشابه ای از آب و مقداری سویق و شکر برایش بیاور » .
آن گاه فرمود : « سویق را مرطوب کن و قدری شکر رویش بپاش » .
[پس از آن ، به من] فرمود: « ای ابوهاشم ! بنوش ؛ چرا که عطش را از میان می برد » .
امام رضا (ع) : سویق ، چه نیکو خوراکی است ! اگر گرسنه باشی ، سیر می کند و اگر سیر باشی ، غذایت را گوارش می دهد .
خواصّ برخی از انواع سَویق
الف – سَویق جو
الکافی – به نقل از سیف تمّار - : یکی از همراهانمان در مکّه به بیماری بَرسام ، مبتلا شد . من به حضور امام صادق (ع) رفتم و او را آگاهاندم .
به من فرمود : « سویق جو به او بخوران ؛ چرا که به خواست خداوند ، بهبود خواهد یافت . آن ، غذایی در درون تن بیمار است » .
ما جز دو روز ( یا دو بار ) به او سویق ندادیم ، مگر این که همراه ما ، بهبود یافت .
ب – سویق عدس
الکافی – به نقل از محمّد بن موسی ، در حدیثی که سَند آن را به امام صادق (ع) رسانده است : امام صادق (ع) فرمود : « سویق عدس ، تشنگی را از میان می برد ، معده را تقویت می کند ، درمان هفتاد درد در آن است ، صفرا را خاموش می کند و درون را سردی می بخشد . »
ایشان ، چون سفر می کرد ، از این سویق ، جدایی نداشت و چون در کسی از خدمتگزارانش خون به جوش می آمد ، به وی می فرمود : « از سویق عدس بخور ؛ چرا که جوش آمدگیِ خون را فرو می نشاند و حرارت را خاموش می کند . »
ج- سویق برنج
السرائر : روایت شده که یکی از اصحاب امام صادق (ع) ، از شکم رَوی اش نزد ایشان
اظهار ناراحتی کرد . امام (ع) به او فرمود که قدری سویق برنج برگیرد و بیاشامد .
او این کار را انجام داد و بهبود یافت .
دعائم الإسلام : دربارة امام صادق (ع) نقل شده که یکی از یارانش از شکم رَوِش ( بیرون رَوی ) ، نزد ایشان اظهار ناراحتی کرد . امام (ع) به او فرمود که سویقی از برنج فراهم کند و بخورد .
او این کار را کرد و شکمش بست .
همچنین فرمود : « من ، دو سال یا بیشتر بیمار شدم . پس خداوند ، استفاده از برنج را به من الهام کرد . گفتم تا آن را آوردند ، شستند ، خشک کردند ، سپس روی آتش گرفتند و آن گاه آرد کردند . قدری آن را سویق و قدری شوربا کردم و از آن ، بهره جستم و بهبود یافتم . »
د- سویق سیب
امام صادق (ع) : برای مسومیّت ، دارویی سودمندتر از سویق سیب ، سراغ ندارم .
الکافی – به نقل از ابن بُکَیر - : سالی که در مدینه به خون دماغ مبتلا شدم . یارانمان از امام صادق (ع) دربارة چیزی که مانع خونریزی بینی شود ، پرسیدند ، به آنان فرمود : « به او سویق سیب بدهید » .
آنان به من از این سویق خوراندند و خونریزی بینی ام قطع شد .
الکافی – به نقل از زیاد قندی – : در حالی که برادرم سیف با من بود ، به مدینه درآمدم . آن جا مردم به خون دماغ گرفتار شدند و کسی که خون دماغش دو روز ادامه می یافت ، می مُرد.
من به منزل بازگشتم و دیدم ، سیف خون دماغ شدیدی دارد . نزد امام کاظم (ع) رفتم . فرمود : « ای زیاد ! به سیف ، سیب بخوران ».
من آن را به او خوراندم و وی بهبود یافت .
الکافی – به نقل از احمدبن محمّد بن یزید - : ایشان ، چون کسی از اهل خانه را مار یا کژدم می گزید ، می گفت : « به او سویق سیب بخورانید » .
خواصّ سویق خشک
امام صادق (ع) : [خوردنِ] سه کف دست ، سویق خشک در حالت ناشتا ، بلغم و تلخه را خشک می کند ، تا جایی که تقریباً چیزی را از آن برجای نمی گذارد.
امام صادق (ع) : سویق خشک ، چون ناشتا خورده شود ، حرارت را خاموش می کند و تلخه را فرو می نشاند ؛ امّا چون به روغن درآمیخته و خورده شود ، این اثر را ندارد .
الکافی – به نقل از ابراهیم بن بسطام ، از یکی از مردمان مَرْو - : امام رضا (ع) در روزگاری که در میان ما بود ، کسی را نزدمان فرستاد و سویق خواست . ما برای ایشان مقداری سویقِ مرطوب فرستادیم . امام (ع) ، آن را برگرداند و برایم پیغام فرستاد که : « سویق ، چون خشک باشد و ناشتا خورده شود ، حرارت را خاموش می کند و تلخه را فرو می نشاند ؛ امّا چون تَر شود ، این اثر را ندارد .
پیه
امام علی (ع) : پیة ، هم اندازة خود ، بیماری را از بدن بیرون می برد . مردم ، به هیچ چیز بهتر از روغن حیوانی و قرائت قرآن ، درمان نجسته اند .
امام علی (ع) : نزد پیامبر (ص) از گوشت و پیة یاد شد . فرمود : « هیچ پاره ای از این دو در معده جای نمی گیرد ، مگر این که در جای آن ، شفا می روید و بیماری ای از آن جا می رود ».
امام صادق (ع) : هر کس یک لقمة پیه بخورد ، آن لقمه هم اندازة خویش ، بیماری را از بدن بیرون می برد .
طبّ الائمّه (ع) : به نقل از یونس بن یعقوب - : هنگامی که امام صادق (ع) بیمار بود و اسهال خونی داشت و او را خدمت می گزاردم ، به من فرمود : ای یونس ! چه بی خبری ! مگر نمی دانی به من دربارة بیماری ، الهام شد که برنج بخورم و من نیز گفتم : پس ، آن را فراهم آوردند ، شستند ، خشک کردند ، سپس در آب پختند ، آن گاه نرم ساییدند و پختند و آن را با پیة خوردم و خداوند با همان ، درد و بیماری را از من برد ؟»
المحاسن : از امام صادق (ع) دربارة این سخن پیامبر (ص) که فرموده بود : « هر کس لقمه ای از پیه بخورد ، آن لقمه هم اندازة خود ، بیماری را از بدن برون می راند » پرسیدند.
ایشان فرمود : « مقصود ، پیهِ گاو است » .
الکافی – به نقل از زُراره - : از امام صادق (ع) پرسیدم : فدایت شوم ! آن پیه که هم اندازة خود ، بیماری را از بدن بیرون می برد ، چیست ؟
فرمود : پیهِ گاو است .ای زراره ! هیچ کس پیش از تو ، در این باره از من نپرسیده بود .
الکافی – به نقل از محمّدبن فیض - : نزد امام صادق (ع) بودم که مردی آمد و به ایشان گفت : دخترم از بیماری شکم رَوش ، تکیده و لاغر گشته است .
امام صادق (ع) فرمود : « چه چیزی تو را از پُلوی چرب ، باز می دارد ؟ چهار یا پنج تکه سنگ بردار و در کنار آتش بگذار و برنج را در دیگی قرار بده و خوب بپز و مقداری چربی تازة قلوه گاه ، در ظرفی بریز و از آن سنگ های داغ شده ، در آن قرار بده و ظرف دیگری را بر روی آن بگذار و خوب بر هم زن و مواظب باش بخار آن ، خارج نشود . هنگامی که روغن ذوب شد و برنج هم خوب پخته شد ، روغن آب شده را در برنج بریز و به بیمار (دخترت) بخوران » .
امام کاظم (ع) : هر کس لقمه ای از پیه را به درون خود ببرد ، آن لقمه هم اندازة خود ، بیماری را از بدن بیرون می برد.
عدس
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد عدس ؛ چرا که دل را نازک می کند و اشک را افزون می سازد . و هفتاد پیامبر ، آن را پاک دانسته اند .
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد عدس ؛ چرا که مبارک و پاک است ، دل را نازک می کند و اشک را افزون می سازد . و هفتاد پیامبر که آخرینشان عیسی بن مریم (ع) است ، دوام سودمندیِ آن را از خداوند متعال خواسته اند .
امام باقر (ع) : از جمله سفارش های پیامبر خدا به علی (ع) آن بود که فرمود : « ای علی ! عدس بخور ؛ چرا که مبارک و مقدّس است ، دل را نازک می کند و اشک را افزون می سازد ، و هفتاد پیامبر ، دوام سودمندیِ آن را از خداوند متعال خواسته اند » .
امام صادق (ع) : در حالی که پیامبر خدا در جای نماز خویش نشسته بود ، مردی از انصار به نام عبدالله بن تَیِّهان نزد ایشان آمد و گفت : ای پیامبر خدا ! من بسیار در محضر تو می نشینم و بسیار از تو می شنوم ؛ امّا نه دلم نازک می شود و نه اشکم فرو می ریزد .
پیامبر (ص) به او فرمود : « ای پسر تَیِّهان ! بر تو باد عدس . آن را بخور ؛ چرا که دل را نازک می کند و اشک را شتاب می دهد . و هفتاد پیامبر ، دوام سودمندیِ آن را از خداوند خواسته اند » .
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد عدس ؛ چرا که بر زبان هفتاد پیامبر ، تقدیس شده است .
پیامبر خدا (ص) : یکی از پیامبران ، از سنگ دلیِ قوم خویش ، به درگاه خداوند شکایت برد. خداوند ، در حالی که او در نمازگه خویش بود ، به او وحی فرستاد که : « به قوم خویش بفرما تا عدس بخورند ؛ چرا که دل را نازک می کند ، چشم را به اشک می آورد ، خودبرتربینی را از میان می برد و خوراک نیکان است » .
امام علی (ع) : عدس ، دل را نازک می کند و اشک را می افزاید .
امام صادق (ع) : مردی نزد پیامبر خدا از سنگ دلی ، اظهار ناراحتی کرد . به او فرمود: « بر تو باد عدس ؛ چرا که دل را نازک می کند و اشک را شتاب می دهد » .
عسل
درمان با عسل
قران
« پروردگار تو ، به زنبور عسل الهام کرد که : « از کوه ، خانه بگیر و نیز از درخت و از آنچه بنا می کنند . سپس از همة میوه ها بخور و راه های پروردگارت را فرمان بردانه بپوی » . [آن گاه] از درونِ [شکمِ] آن ، شهدی که به رنگ های گوناگون است ، بیرون می آید . در آن ، برای مردم ، درمانی است . راستی در این [زندگی زنبوران] ، برای مردمی که تفکّر می کنند ، نشانه[ای از] قدرت الهی است . »
حدیث
پیامبر خدا (ص) : عسل ، درمان است .
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد دو درمان : عسل و قرآن.
پیامبر خدا (ص) : نزد من ، برای زن تازه زا ، درمانی همانند خرما و برای بیمار ، درمانی همانند عسل ، وجود ندارد .
پیامبر خدا (ص) : خداوند برکت را در عسل قرار داده است . درمان دردها ، در آن است و هفتاد پیامبر ، دوام سودمندیِ آن را از خداوند خواسته اند .
امام علی (ع) : در عسل ، درمان است .
امام علی (ع) : بیمار ، به چیزی همانند خوردن عسل ، درمان نجسته است .
امام علی (ع) : عسل ، شفای هر بیماری است و بیماری ای هم در آن نیست ؛ بلغم را کم می کند و دل را جلا می دهد .
امام علی (ع) : لیسیدنِ عسل ، شفای هر درد است . خداوند فرموده است : « از درونِ [شکمِ] آن ( زنبور ) ، شهدی که به رنگ های گوناگون است ، بیرون می آید ، در آن ، برای مردم ، درمانی است » . آن ، همراه با قرائت قران و جویدن کُندُر ، بلغم را از بین می برد .
امام صادق (ع) : مردم به چیزی همانند عسل ، درمان نجسته اند.
امام کاظم (ع) : عسل ، درمان هر درد است ، اگر که آن را از شهدش جدا کنی .
خواصّ عسل
پیامبر خدا (ص) : به چیزی برتر از یک شربت عسل ، درمان جسته نشده است .
پیامبر خدا (ص) : عسل ، چه خوب نوشیدنی است ! قلب را مراقبت می کند و سردیِ سینه را از میان می برد .
پیامبر خدا (ص) : عسل ، شفایی است که باد و تب را دور می کند .
پیامبر خدا (ص) : اگر در چیزی درمانی باشد ، در نیشتر حجامتگر و [در] نوشیدنی ای از عسل است .
پیامبر خدا (ص) : تازیان ، به چیزی بهتر از مَکشِ حجامتگر یا نوشیدنی ای از عسل ، درمان نکرده اند .
پیامبر خدا (ص) : اگر در چیزی از این داروهایتان خیری باشد ، در نوشیدنی ای از عسل ، یا نیشتر حجامتگر و یا گزشی از آتش است و البتّه من ، داغ کردن را دوست ندارم.
پیامبر خدا (ص) : درمان ، سه چیز است : نوشیدنی ای از عسل ، نیشتر حجامتگر ، و گزشی از آتش . امّا من ، امّت خویش را از داغ کردن ، باز می دارم .
المعجم الأوسط – به نقل از سائب بن یزید - : پیامبر خدا به حجامت ، امر کرد و فرمود : « مردم به هیچ چیزی بهتر از این یا نوشیدن عسل نگراییده اند » .
تاریخ دمشق – به نقل از عامربن مالک – : به سبب تبی که داشتم ، کسی را نزد پیامبر (ص) فرستادم و از ایشان دارو و درمانی جستم . ایشان برایم ظرفی عسل فرستاد.
تاریخ دمشق – به نقل از عبدالله بن بریده - : عموی عامربن طُفَیل برایم نقل کرد که عامربن طفیل ، به پیامبر خدا اسبی هدیه داد . عامر ، همچنین برای ایشان نوشت : « در من دُبَیله ای پدید آمده است . از جانب خویش ، برایم دارویی بفرست ».
پیامبر (ص) ، از آن روی که عامر ، هنوز اسلام نیاورده بود ، اسب را برگرداند .همچنین خیکی از عسل به وی اهدا کرد و فرمود : « با این ، درمان کن » .
امام باقر (ع) : طبّ عرب ، در هفت چیز است : نیشتر حجامتگر ، شیاف ، حمّام ، انفیه ، قی کردن ، نوشیدن قدری عسل ، و آخرین درمان هم داغ کردن است و شاید نوره را هم بدان بیافزایند .
امام کاظم (ع) : هر کس آب کمرش بر وی دیگرگون شود ، شیر تازه همراه با عسل برایش سودمند است .
الکافی – به نقل از حمزه بن طیّار ، از امام کاظم (ع) - : « مردم به هیچ چیزی بهتر از مَکشِ خون یا مُزعة عسل ، درمان نکرده اند » .
گفتم : فدایت شوم ! مُزعة عسل چیست /
فرمود : « یک انگشت لیسیدن از آن » .
الفقه المنسوب للإمام الرضا (ع) : امام رضا (ع) فرمود : « در عسل ، درمان هر دردی است . هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد ، این عسل ، بلغم [وی] را پایان می دهد ، صفرا را فرو می نشانَد ، تلخة سیاه (زرداب) را مانع می شود ، ذهن را صفا می بخشد و اگر که امراه با کُندُر خورده شود ، حافظه را نکو می سازد » .
امام رضا (ع) : هر که می خواهد در همة زمستان از سرماخوردگی دور بماند ، هر روز ، سه لقمه شهد بخورد .
امام هادی (ع) – هنگامی که دربارة تبِ پیوستة یک روز در میان از ایشان پرسیدند - : قدری عسل و شونیز ( سیاه دانه ) ، برداشته و سه لیسة انگشت از آن خورده شود . در این صورت ، تب ، ریشه کن خواهد شد . و این هر دو ، مبارک هستند . خداوند متعال ، دربارة عسل فرموده است : « از درونِ [شکم] آن ( زنبور ) ، شهدی که به رنگ های گوناگون است ، بیرون می آید . در آن ، برای مردم ، درمانی است » .
امام هادی (ع) : بهترین چیز برای تبِ ربع آن است که در روز غلبة تب ، فالوده ای که با عسل ساخته شده و زعفران فراوانی دارد ، خورده شود و در آن روز ، چیزی دیگر خورده نشود .
انگور
تأثیر انگور در از میان رفتن اندوه
امام صادق (ع) : هنگامی که آب فرو نشست و استخوان های مردگان ، پدیدار شد ، نوح ، این را بدید و بدین سبب ، بسیار آشفته و اندوهگین شد .
سپس خداوند به او وحی کرد : « این ، کاری است که خود با خویش کرده ای ! تو خود ، آنان را نفرین کردی ! ».
گفت : « پروردگارا ! من از تو آمرزش می طلبم و به درگاه تو ، توبه می کنم .
سپس خداوند به او وحی فرستاد : « انگور سیاه بخور تا اندوهت از میان برود » .
امام صادق (ع) : پیامبری از پیامبران ، به درگاه خداوند از اندوه ، شکایت برد . خداوند او را به خوردن انگور ، امر فرمود .
امام صادق (ع) : نوح ، از اندوه ، به درگاه خداوند ، شکایت برد . خداوند به او چنین وحی فرستاد : « انگور سیاه بخور ، چرا که اندوه را می برد » .
آداب خوردن انگور
پیامبر خدا (ص) : انگور ، را دانه دانه بخورید ؛ چرا که گواراتر و خوش تر است .
مکارم الاخلاق : پیامبر (ص) ، گاه ، انگور را دانه دانه می خورد و گاه خوشا را به دهان می برد و دانه ها را در دهان فرو می ریخت تا جایی که قطره های آب ، به سان دانه ای مروارید ، بر ریش ایشان می غلطید .
الکافی – به نقل از عیسی بن عبدالرحمان ، زا پدرش - : ابن عُکاشه بن محصن اسدی ، بر امام باقر(ع) وارد شد ، در حالی که امام صادق (ع) نیز در حضور ایشان ایستاده بود .
امام باقر (ع) ، انگوری پیش او نهاد و فرمود : « انگور را پیر کهن سال و کودک خردسال ، دانه دانه می خورند و کسانی که گمان می کنند سیر نخواهند شد ، سه دانه سه دانه و چهار دانه چهار دانه می خورند ؛ امّا تو ، دو دانه دو دانه بخور ، که همین مستحب است » .
بیان
به نظر می رسد که اختلاف احادیث در چگونگی خوردن انگور ، ناظر به اختلاف در اندازة دانه های آن است . بنابراین ، معیار کلّی در خوردن انگور ، رعایت مقداری است که مانع گوارایی و هضم آن نگردد ، چنان که حدیث نبوی شریف ، بر این حکمت ، تأکید ورزیده است .
عنّاب
پیامبر خدا (ص) : عُنّاب ، تب را می برد .
مکارم الأخلاق – به نقل از ابوالحُصَین - : چشمانم سفید شده بود و چیزی نمی دیدم . امیر مومنان را در خواب دیدم و گفتم : سرورم ! چشمانم به وضعی که می بینی ، درآمده است.
فرمود : « عنّاب را نرم کن و با آن ، سرمه بکش » .
من ، عنّاب را همراه با هسته اش نرم کردم و با آن ، سرمه کشیدم و در پی آن ، تاریکی از چشمانم رخت بربست و دیدم که چشمانم سالم است .
امام صادق (ع) : برتری عنّاب بر دیگر میوه ها ، به سان برتری ما بر دیگر مردمان است .
سِنجِد
امام حسین (ع) : پیامبر خدا بر علی بن ابی طالب (ع) وارد شد ، در حالی که وی تب داشت ، پیامبر (ص) او را به خوردن سنجد ، سفارش کرد .
امام صادق (ع) : سنجد ، گوشتش گوشت می رویانَد ، استخوانش استخوان را رشد می دهد و پوستش پوست را می پرورد . علاوه بر این ، سنجد کلیه ها را گرم می کند ، معده را پاک می سازد ، مایة ایمنی از بواسیر و تقطیر البول است ، ساق پا را قوی می کند و رگ جذام را به کلّی قطع می نماید .
تُرُب
امام صادق (ع) : تُرُب ، بیخَش ، بلغم را از میان می برد ، قسمت میانی اش هضم کننده است ، و برگش ادرار آور است .
الکافی – به نقل از حَنان - : در حالی که با امام صادق (ع) بر سر سفره ای نشسته بودم ، او تُرُبی به دست من داد و گفت : « ای حنان ! ترب بخور ؛ چرا که در آن ، سه ویژگی است : برگش بادها را دور می کند ، قسمت میانی اش پیشاب را به جریان می اندازد و بیخَش ، بلغم را از میان می برد » .
خُرفه
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد خُرفه ؛ چرا که زیرکی می دهد و اگر تنها یک چیز باشد که عقل را افزون می کند ، همان است .
امام صادق (ع) : پیامبر خدا بر زمین سوخته ای پا نهاد و آن زمین ، پایش را سوزاند . پس ، پای خویش را بر خُرفه نهاد و در نتیجه ، سوزش حاصل از زمین سوخته ، فرو نشست . از آن پس ، پیامبر (ص) خُرفه را دوست داشت ، برای آن دعا می کرد و می گفت ک « چه گیاه پُر برکتی است ! » .
الدعوات : پیامبر (ص) حرارتی یافت . بر خُرفه ای دندان فشرد و از آن احساس راحتی کرد. سپس گفت :
« خداوندا ! در ان برکت بِنه . در آن ، شفای نود و نُه درد است . [ای خُرفه!] در هر جا می خواهی ، بروی » .
امام صادق (ع): در روی زمین ، گیاهی والاتر و سودمندتر از خُرفه نیست ، و آن ، سبزی فاطمه است .
خیار
خواصّ خیار
پیامبر خدا (ص) : بر شما باد خیار ؛ چرا که خداوند متعال ، درمان هر دردی را در آن نهاده است .
آداب خوردن خیار
پیامبر خدا (ص) : به گاه خوردنِ خیار ، آن را از ته بخورید .
امام صادق (ع) : چون خیار می خورید ، آن را از ته بخورید ؛ چرا که برکتش افزون تر است .
امام صادق (ع) : پیامبر خدا ، خیار را با نمک می خورد .
صحیح البخاری – به نقل از عبدالله بن جعفر - : پیامبر (ص) را دیدم که خرما را با خیار می خورد .