آخرین مرحله نماز، سلام و درود فرستادن بر پیامبر اکرم(ص)، بندگان صالح و همه نمازگزاران است.
«تکبیرة الاحرام» اجازه ورود به نماز و «سلام» اجازه خروج از آن است.
در باره حکمت و فلسفه «سلام؟» می توان به موارد زیر اشاره کرد: ......
سالها قبله مسلمانان، بیت المقدس بود. کعبه در آن زمان به صورت بتخانه در آمده بود و مصلحت نبود که اسلام آن را قبله عبادت قرار دهد؛ ولى پس از هجرت، شرایطى پیش آمد که قبله مسلمانان از بیتالمقدس، به مسجدالحرام تغییر یافت. یکى از علل آن زخمزبانهایى بود که یهودیان به مسلمین می زدند و می گفتند: شما خودتان قبله ندارید و به سوى قبله ما نماز می خوانید! رسول خدا(ص) از این موضوع ناراحت بود و انتظار گشایشى را از سوى خدا می کشید، تا آن گاه که آیات قرآن نازل شد و دستور آمد که هر کجا هستید، رو به مسجدالحرام بایستید و نماز بخوانید. آیات تغییر قبله، در طول تاریخ به مسلمانان این درس را می دهد که مستقل و آزاد باشند و زیر بار منت دیگران - حتى در مسائل عبادى - نروند و شرافتمندانه زندگى کنند.
با وجود پاکی دل چرا باید نماز بخوانیم؟
پاسخ اول: می دانیم یکی از صفات خداوند متعال، حکیم است؛ یعنی هیچ کاری را بدون حکمت انجام نمی دهد. اینکه خداوند نماز را واجب کرده است ـ با اینکه می توانست به صرف راز و نیاز اکتفا کند ـ حتماً دلیلی و حکمتی داشته که او با علم و تدبیر بی نهایتش از آن اطلاع دارد؛ چون اگر این گونه نباشد باید ـ نعوذ باللّه ـ بگوییم خداوند در واجب کردن نماز، کار عبث و بیهوده ای انجام داده است. پس، از حکیم بودن خداوند می فهمیم که در وجوب و اقامه نماز فایده ها و آثار بسیار زیادی وجود دارد که چیزی جای آن را نمی گیرد.
پاسخ دوم:......
اهمیت وضو
وضو کلید ورود به نماز است.
نماز بدون وضو، نماز نیست.
وضو جزو ایمان است.
وضو نظافت جسم است.
وضو نشاط روح است.
وضو وسیله نزدیکی به خداست.
وضو اجازه ورود به نماز است.
کسی که وضو دارد در حال عبادت است.
دست زدن به قرآن و نام خدا بدون وضو حرام است.
وضو کفاره گناهان کوچک است.
وضو نور معنوی است.
واجبات وضو ........
نماز یک عبادت تک منظوره نیست؛ بلکه هندسه آن چند ضلعى است و به یک هدف خاصى محدود نمىشود.
اگر هدف نماز، تنها لذت ذکر و معرفت بود، این پیشنهاد کاملاً صحیح بود که با رفتن به کنج عزلت و گوشه نشینى و مراقبت فردى،
بیشتر مىتوان آن حالات معنوى و عرفانى را تحصیل کرد؛ ولى نماز اسلام، نمازى است که داراى بعدى کاملاً اجتماعى است. به
همین جهت اصل در نماز، جماعت است و «ضمایر جمع» در سوره حمد، شاهد مدعاى ما است. پس بایستى با نماز در جامعه،
حرکت کرد و هنر این است که آدمى، به گونهاى باشد که در عین اشتغالات گوناگون، از ذکر خداوند غافل نگردد و همواره او را حاضر و
ناظر ببیند ودر حقیقت در همه احوال، مشغول به نماز باشد.
نماز اسلام، نماز ناهى از منکر و عمود برپایى خیمه دین است و چنین عبادتى، با گوشهگیرى تحقّق نمىیابد.
به گفته یکى از بزرگان دانش، «نماز فرادا» همانند آن است که هر شخصى در اتاق خود، چراغى داشته باشد که اگر خاموش شود از
نور بىبهره خواهد بود؛ ولى «نماز جماعت»، همانند آن است که در کنار هم هر کدام، چراغى داشته باشیم که در صورت خاموش
شدن یک یا چند مورد از آن، نور از بین نمىرود و از نور دیگر بهره برده مىشود.
نماز از نظر «اجتماعى»، موجب نظم و انضباط نمازگزاران، وحدت و همدلى مسلمین، از بین رفتن فساد و تباهى جامعه و پاکسازى معنوى محیط می شود.
مستحب است قبل از تکبیره الاحرام بگوید:
اللهم الیک توجهت ، ومرضاتک ابتغیت، وبک آمنت ، وعلیک توکات، صل علی محمد وآل محمد ، وافتح قلبی لذکرک، وثبتنی علی دینک ، ولاتزغ قلبی بعد اذ هدیتنی، وهب لی من لدنک رحمه ، انک انت الوهاب .
اگر آب برای وضو یاغسل موجود نیست، یا آب برای بدن ضرر دارد، یا برای انجام وضو و غسل وقت نباشد، یا نگه داشتن آب برای آشامیدن و حفظ جان لازم باشد، به جای آن تیمم می کنیم؛ یعنی با خضوع تمام در مقابل پرودگار عالم، کف هر دو دست را با هم، بر خاک یا سنگ یا ریگ یا کلوخ می زنیم و بر پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر روییده تا روی ابروها وبالای بینی می کشیم و سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست (از مچ تا نوک انگشتان) می کشیم وبعد از آن کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ می کشیم. خاک یا چیز دیگری که بر آن تیمم می کنیم، باید پاک و تمیز باشد.
این نماز چهار رکعت است .
نمازگزار در هر رکعت
یک بار سوره حمد و صد بار سوره توحید می خواند ،
و پس از تمام شدن نماز می خواند :
