عن الرّضا علیه السلام:
"أحسـن الظّن بالله فانّ مَن حسـن ظنّه بالله کان عنـد ظنّه وَ مَن رَضى باْلقَلیل مِنَ الرّزق قُبلَ مِنه الیَسیر مِن العمل وَ مَن رَضى بالیَسیر مِن الحلال خفّت مؤونته و نعم اهله وَ بصّره الله دار الدّنـیا وَ دَواءهـا وَ أخـرَجه منها سـالِماً إلى دارالسّلام."
در تحف العقول آمده است که امام رضا علیه السلام فرمود:
"الصَّمْتُ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الْحِکْمَةِ"؛ سکوت، درى از درهاى حکمت و دانایى و صواب اندیشى است.
و نیز فرمود :
"اِنَ الصَّمْتَ یَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ انَّهُ دَلیلٌ عَلى کُلِّ خَیْر؛ سکوت، جلب محبت مى‌کند و مى‌تواند براى دست یافتن به هر گونه خیر و سعادت، دلیل و رهنمون انسان باشد."
عن الرّضا علیه السلام:
"خمـسٌ مـن لـم تکـن فیه فلا تـرجـوه لشـىءٍ مـن الـدنیـا والاخـرة من لم تعرف الوثاقه فى ارومته و الکرم فى طباع هو الرصانة فى خلقه والنبل فى نفسه والمخافة لربّه."
امام رضا علیه السلام فرمود:
پنج صفت است که در هر کس نباشد امید چیزى از دنیا و آخرت به او نداشته باشید:
1ـ کسى که در نهادش اعتماد نبینى؛
2ـ کسى که در سرشتـش کرم نیابـى؛
3ـ کسـى که در آفرینشـش استـوارى نبینى؛
4ـ کسى که در نفسش نجابت نیابى؛
5ـ و کسى که از خدایش ترسناک نباشد .
منبع:
تحف العقـول، ص 446 / بحارالانوار، ج 78، ص 339
قال الرضا علیه السلام:
اِنَّمَا اُمِرُوا بِالصَومِ لِکَى یَعرِفُوا اَلَمَ الجُوعِ وَ العَطَشِ فَیَستَدِلّوا عَلَى فَقرِ الاخِر.
به نیت حرمت، به نیت ضریحت، به نیت آرامشی که بعد از زیارت تو در دلم ساکن می‌شود:
السلام علیک یا علی بن موسی الرضا المرتضی...
نگاهم به گنبد طلایی‌ات خیره می‌ماند که قبله آمال خلایق است و نامت را زیر لب تکرار می‌کنم که جذبه‌اش دل‌ها را راضی به قضا می‌کند ؛
امام رضا علیه السلام میفرماید:
« لا یستکمل عبد حقیقه الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث: التفقه فی الدین و حسن التقدیر فی المعیشه، و الصبر علی الرزایا (1) ؛ تا سه خصلت در انسان نباشد، حقیقت ایمان او کمال نباید: ژرف شناختن دین، اندازه داشتن در زندگی و پایداری در مصیبتها.»
ابن صباغ مالکی درباره حضرتش می‌نویسد: «حضرت از مناقبی والا و صفاتی پسندیده برخوردار است. نفس شریفش پاک، هاشمی نسب و از نژاد پاک نبوی است.»
حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام که نامش تلألؤ آفرین است در مدت زمان کوتاهی به اندازه تمام تاریخ فضا را روشن کرده، هم جهالت گذشتگان را برطرف نمود و هم راه رهایی از ضلالت آیندگان را نمودار ساخت. بی تردید غوص در دریای ولایت علوی و رضوی می تواند راهگشای دروازه های هدایت بشری گردد. مقاله حاضر تنها به گوشه کوچکی از بحر مواج زندگی سراسر معرفت آن حضرت اشاره نموده و در صدد است ضرورت خردورزی را از دیدگاه با کرامت آن حضرت به نظاره بنشیند و در این راستا ابتدا به مفهوم و گستره و ضرورت عقل اشاره نموده و آنگاه به تأملی در وضعیت عقلگرایی و خردورزی در عصر زندگی حضرت و دیدگاه ایشان در مقوله عقل و خرد چه در حوزه نظری و عملی خواهیم پرداخت.
از اصول اخلاقی که در زندگی همه ی امامان فراوان دیده شده است جود و سخاوت است. سخاوت در مقابل بخل قرار دارد، یعنی انسان از امکانات مادی و معنوی که در اختیارش وجود دارد فقط خودش استفاده نکند بلکه با بخشش به دیگران قسمتی از مشکلات آنها را حل کند و دیگران را از نعمت هایی که خداوند به او داده، چه نعمت مادی و چه نعمت های معنوی مانند علم برخوردار کند.
خودبینی، خودپسندی، خودمحوری، خودبرتربینی و عیبهای خود را نادیده گرفتن همه و همه از حالات زشت، مذموم و ناپسند جامعه اسلامی است. عُجب یکی از صفات و رذائل اخلاقی است که در آیات قرآن و روایات معصومین(ع) از جمله امام علی بن موسی الرضا(ع) مذموم شمرده شده است. فطرت و وجدان پاک، خودپسندی را مطرود و منفور خویش می داند که این حالت از شیطانی بودن نفس و ضعف عقلانی و ایمان نشات می گیرد که با تقویت بنیان های عقلانی و روحیه ایمانی قوی و پرهیز از هواهای نفسانی می توان راه نفوذ آن را به درون و وجدان آدمی بست.
